Secesja

secesjaStyl secesyjny jako kierunek w architekturze rozwijała się w latach 1899-1925, lecz zasadniczy rozkwit trwał od około 1905. W Polsce secesja przyjęła się nieco wcześniej niż w większości krajów Europy. Secesja była rezultatem poszukiwań wyzwolenia formy budynku z czystego naśladownictwa dawnych epok i wytworzenia nowego stylu bez odniesienia do historii, lecz wyłącznie na podstawie motywacji estetycznej i natchnienia twórcy.

Architektura wnętrz secesji zrezygnowała z wszelkiego wcześniejszego logicznego, architektonicznego kształtowania przestrzeni i zwykłych poglądów na nią. Przez wszystkie powierzchnie wnętrz ciągną się – na pozór pozbawione wszelkich prawidłowości – asymetryczne formy, drżące linie faliste. Styl ten jest konstruktywny, ma linie proste i czystą budowę. Ogromną wagę przywiązuje się do drobiazgowego opracowania szczegółu, powraca się do pewnych motywów geometrycznych.

Najczęściej stosowane motywy to formy organiczne: kwiaty: magnolie, irysy, lilie, nasturcje – pnącza, fantastycznie upierzone ptaki, także zmienne i subtelne formy natury, jak fala wodna. W architekturze zaokrąglano kanty, zakrzywiano ściany, wyginano gzymsy.

Secesję cechowała forma stosunkowo abstrakcyjna, lecz jednocześnie o bogatej ornamentyce. Styl secesyjny ograniczał się zasadniczo do zdobnictwa, sprawy funkcji i konstrukcji pozostawiając inżynierom budowlanym. Elementy te choć wykazujące się innowacyjnością, korzystały z wątków romantycznych,  neoromańskich, jak i neogotyckich.

Respekt wobec natury przejawiał się w ornamencie i strukturze budynku. Ornament secesyjny miał nie tylko podkreślać konstrukcję i tektonikę budynku, lecz także stanowił symboliczne przedstawienie jego funkcji. Wśród ornamentyki secesyjnej pojawiały się stylizowane formy roślinne, postacie i maski długowłosych kobiet, formy przypominające niekiedy draperie lub skórę, reliefy wypełniające całą powierzchnię ścian zewnętrznych. Elewacje posiadały ciągłą i płynnie przechodzącą powierzchnię, widoczne było zamiłowanie do miękkich i krzywych linii i wyobleń. Ornament secesyjny często obejmował także detale wykończenia budynku, takie jak klamki u drzwi czy balustrady schodów.